အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အိုဇုန္းလႊာထိန္းသိမ္းေရးေန႔

အိုဇုန္းဓာတ္ေငြ႔ဟာ ကမာၻ႔ေလထုအလႊာႀကီးေလးလႊာထဲက ဒုတိယအျမင့္ဆံုးအလႊာျဖစ္တဲ့ ေျမျပင္အထက္ မိုင္ ၃၀ ေက်ာ္အျမင့္က စထရာတိုစဖီးယားအလႊာမွာ သဘာ၀အတိုင္းတည္ရွိေနတဲ့ အျပာေရာင္ဓာတ္ေငြ႔ပါ။ ဒီေလထုအလႊာထဲမွာ တစ္ကမာၻလံုးက အိုဇုန္းအားလံုးရဲ႕ ၉၀% ရွိေနပါတယ္။ အိုဇုန္းဓာတ္ေငြ႔ဟာ ေနေရာင္ျခည္ကလာတဲ့ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ေတြကို ကမာၻေျမေပၚက်ေရာက္မွဳနည္းေအာင္ စုပ္ယူအကာအကြယ္ေပးထားတာလည္းျဖစ္ပါတယ္။
ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ေတြသာ ကမာၻေျမေပၚတိုက္ရိုက္က်ေရာက္ခဲ့ရင္ အေရျပားကင္ဆာ၊ မ်က္စိတိမ္စဲြျခင္းနဲ႔ မ်က္ၾကည္လႊာကင္ဆာ၊ ကိုယ္ခံအားပ်က္စီးျခင္း၊ ငွက္ဖ်ားနဲ႔ တျခားကူးစက္ေရာဂါေတြကို ပိုဆိုးသြားေစပါတယ္။ အပင္ေတြကို ညွဳိးႏြမ္းေျခာက္ေသြ႔ေစၿပီး ေသဆံုးသြားႏိုင္တာေၾကာင့္ အစာကြင္းဆက္ျပက္ေတာက္သြားႏုိင္သလို တိရစာၦန္ေတြအေပၚ သက္ေရာက္မွဳကေတာ့ အဆိုးဆံုးျဖစ္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။
အိုဇုန္းလႊာပ်က္စီးေစတာကေတာ့ ဖန္လံုအိမ္ဓာတ္ေငြ႔ေတြပါ။ ဖန္လံုအိမ္ဓာတ္ေငြ႔ေတြဟာ စက္ရုံေတြ၊ အင္ဂ်င္က်ေနတဲ့ကားေတြ၊ ေရခဲေသတၱာနဲ႔ ေလေအးေပးစက္ေတြ စတဲ့ပစၥည္းေတြကေန ထြက္ရွိလာတာပါ။ သဘာ၀အတုိင္းထြက္တဲ့ ဖန္လံုအိမ္ဓာတ္ေငြ႔ဟာ ကမာၻ႔ေလထုရဲ႕ ၁၈% သာရွိၿပီး၊ က်န္တဲ့ ၈၂% ကေတာ့ လူသားေတြဖန္တီးလို႔ ထြက္လာၾကတာပါ။ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္ ဖန္လံုအိမ္ဓာတ္ေငြ႔ေတြ ေလထုထဲျပန္႔ၿပီး ၉၉% ကေတာ့ အိုဇုန္းလႊာရွိတဲ့ ေလထုထဲသြားစုေနတာကို သုေတသနလုပ္ရင္း ေတြ႔ရွိခဲ့ၾကတာပါ။ ၁၉၈၄ ခုႏွစ္မွာေတာ့ အႏာၱတိကတိုက္ေပၚမွာ အိုဇုန္းလႊာေပါက္ေနတာကို စတင္ေတြ႔ရွိခဲ့ၾကပါတယ္။
အိုဇုန္းလႊာေပါက္ၿပဲမွဳဟာ အႏာၱတိကတိုက္တစ္ေနရာတည္းကိုပဲ ၿခိမ္းေျခာက္ေနတာမဟုတ္ပဲ ကမာၻ႔ေရခ်ဳိပမာဏ စုစုေပါင္းရဲ႕ ၇၀% သိုေလွာင္ထားတဲ့ ဒီေရခဲျပင္ႀကီးဟာ တစ္ႏွစ္ကို ၃၆ ကုဗမုိင္ႏွဳန္းနဲ႔ အရည္ေပ်ာ္ေနတာေၾကာင့္ တစ္ကမာၻလံုးက စိုးရိမ္ခဲ့ၾကတာပါ။ ဒါေၾကာင့္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အိုဇုန္းလႊာကာကြယ္ေရးေန႔အျဖစ္ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္မွာ  စတင္သတ္မွတ္ခဲ့ၾကၿပီး ၁၉၉၅ ခုႏွစ္ကစလို႔ ႏွစ္စဥ္က်င္းပလာခဲ့ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။
၂၀၁၆ ခုႏွစ္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အိုဇုန္းလႊာထိန္းသိမ္းေရးေန႔ စက္တင္ဘာလ ၁၆ ရက္ေန႔မွာလည္း ကမာၻတစ္၀ွမ္းက်င္းပခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီႏွစ္အတြက္ေဆာင္ပုဒ္ကို UNEP (United Nations Environment Programme) က “အိုဇုန္းလႊာႏွင့္ရာသီဥတု ေကာင္းမြန္ဖို႔ ကမာၻတစ္၀န္း လက္တဲြညီညီ ေဆာင္ရြက္စို႔” လို႔ သတ္မွတ္ခဲ့ပါတယ္။
Ref: khunmyahlaing blogspot
(yangonlife.com မွ ကူးယူေဖာ္ျပသည္။)
www.myanmarbookworld.com